Prut Antlaşması

Prut Antlaşması

1711
Prut Harbi sonrasında imzalanan Osmanlı-Rus Antlaşması. Osmanlı
sultanlarından Üçüncü Ahmed Han (1703-1730) zamanında, 22 Temmuz 1711
tarihinde Rusya ile imzalandı.
Lehistan meselesi dolayısıyla Rus
Çarı Petro ile İsveç Kralı Demirbaş Şarl’ın arası açılmış; Osmanlılar,
Demirbaş Şarl’ın Lehistan kralı ilan ettiği Stanislav Lehcinski’yi
tanımışlardı. Çar Petro ile Kral Şarl arasında Ukrayna’da yapılan
savaşı, İsveçliler kaybettiler (1709). Demirbaş Şarl, Ukrayna Hatmanı
Mazepa ile birlikte, Osmanlı topraklarına sığındı. Çar’ın iade isteği,
Bâbıâlî tarafından reddedildi. Deli Petro’nun savaşla tehdit etmesi
üzerine, Rusya’ya savaş ilan edildi (20 Kasım 1711).

Hıristiyan
tebaayı ayaklandırarak başarı sağlayacağını zanneden Çar, Boğdan’a
girip, Prut boyunca Tuna kıyılarına inmekte iken, ummadığı bir zamanda
Türk ordusu tarafından kuşatıldı. Türk askeri, kesin bir üstünlüğe
sahipti. Ruslar, sulh teklifinde bulundular. Azak’ın ve Lehistan’ın Rus
nüfuzundan kurtulması kabul edilince, Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa,
kâhyası Antalyalı Ömer Ağa ve mektupçusu Ömer Efendinin tesirleri
altında kalarak, sulh teklifini kabul edip, Çar’ı serbest bıraktı.
Kırım hanı Devlet Giray Han ile Demirbaş Şarl muhalefet ettiler. Prut
Irmağı kıyısında, Serdâr-ı ekrem (Başkumandan) Baltacı Mehmed Paşanın
çadırında, Osmanlı devlet adamları ile Rus Başbakanı Baron Şafirov
arasında kararlaştırılan Prut Antlaşması ile:

1. Azak Kalesi ve bütün çevresini Ruslar geri vereceklerdi.

2. Aşağı Özi boyundaki Rus kaleleri yıkılacaktı.

3. Lehistan’a girmiş bulunan Rus kuvvetleri geri çekilecekti.

4. Barabaş, Potkalı ve Kırım Hanlığı'na tâbi Kazaklara, Ruslar müdahale etmeyecekti.

5. Osmanlı Sultanına sığınan mülteci İsveç kralı Demirbaş Şarl, maiyetiyle birlikte, ülkesine serbestçe gidecekti.

6. Osmanlı ülkesine gelip giden Rus tüccarlarından başka, Türkiye’de Rus elçisi bulunmayacaktı.

7. Harp öncesi ve sonrasındaki Müslüman esirler, Osmanlı hükümetine iade edilecekti.

8. İki taraf da harbe teşvikçilik yapmayacaktı.

9. Ruslar, eskiden olduğu gibi, Kırım Hanına yine vergi vereceklerdi.

Antlaşmadaki şartların yerine getirilmesi için, Baron Şafirov, Osmanlılarda kalacaktı.

Baltacı
Mehmed Paşanın iyi niyetinin, Ruslar tarafından suiistimal edilerek,
antlaşma şartlarının uygulanmaması ve Devlet Giray Hanla Demirbaş
Şarl’ın sadrazam aleyhinde propagandaları, hoşnutsuzluğu büyüttü.
Mehmed Paşa, sadaretten azledildi (20 Kasım 1711). Antlaşmanın
uygulanması için, Rusya’ya savaş ilan edilince, Azak Kalesi teslim
edilip, kaleler yıkıldı. Demirbaş Şarl’ın dönmesi yine
gerçekleşmeyince, ikinci defa sefer ilan edildi. 1713 Haziranında
yapılan Edirne Antlaşması ile Demirbaş Şarl memleketine dönebildi.

Bu neticeyle, Prut Muahedesi, Deli Petro’nun Karadeniz ve Balkanlara inme hayallerine darbe vurmuş ol