Ayastefanos Antlaşması

Ayastefanos Antlaşması

Doksanüç Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) sonunda imzalanan barış antlaşması.
Sultan
İkinci Abdülhamid Han'ın karşı olmasına rağmen Midhat Paşa, Damad
Mahmud Paşa ve Redif Paşa gibi devlet adamlarının sebep olduğu
Osmanlı-Rus Harbi, Türklerin umumi olarak yenilmesiyle neticelendi.
Ruslar, batıdan Yeşilköy'e, doğudan Erzurum’a kadar geldiler. Osmanlı
Devleti, mütareke istedi. Rus orduları başkomutanı Nikolay, barış
esaslarının mütarekeyle birlikte görüşülmesi şartıyla bu isteği kabul
etti. 3 Mart 1878’de Osmanlı tarihinde benzeri görülmeyen, aleyhimizde
ağır ve feci şartlar getiren Ayastefanos Antlaşması imzalandı.


Yirmi
dokuz maddelik antlaşmaya göre, batıda büyük bir Bulgaristan Prensliği
kurulacak; Makedonya, Batı Trakya, Kırklareli, bir Rus kuklası olarak
düşünülen bu otonom prensliğe verilecekti. Kars, Ardahan, Batum
Rusya’ya verilip, Karadağ ve Sırbistan’ın istiklalleri kabul
edilecekti. Ayrıca Osmanlı Devleti, Rusya’ya 245 milyon Osmanlı altını
harp tazminatı verecekti. Antlaşmaya göre, Rumeli’nde kesin kayıplar,
237.298 km2 toprak ve yaklaşık 8 milyon nüfus idi. İmtiyaz verilmiş
Bulgaristan, Doğu Rumeli, Artvin, Tunus gibi yerler bu rakamların
dışındaydı. Bunlar da ilave edilince devletin kaybı korkunçtu.

Ayastefanos
Antlaşması ile, Rusların bölgede tamamen hakim bir konuma gelmeleri,
Batılı devletleri telaşlandırdı. Zira Rusların, Bulgaristan yolu ile
sıcak denizlere inmeleri, İngilizlerin Hindistan siyasetine ve
Avusturya’nın Bosna-Hersek’i ilhakına set çekmiş olacaktı. İkinci
Abdülhamid Hanın şahsi diplomasisi, bu tepkileri çok iyi değerlendirdi.
Kıbrıs’ın idaresini İngiltere’ye bırakmakla, Berlin’de yeniden bir
antlaşma zemini elde etmeye muvaffak oldu. Ayastefanos’un feci
şartlarını hafifleten bu antlaşma ile Türkiye’nin Balkanlardaki hayatı,
bir müddet uzadı (Bkz. Berlin Antlaşması).